تعویض مفصل زانو، یک روش جراحی است که زانوی آسیب دیده با مفصل مصنوعی یا به اصطلاح پروتز جایگزین می‌گردد. نام دیگر این روش جراحی آرتروپلاستی زانو است. تعویض مفصل زانو یک عمل جراحی بسیار شایع و رایج است. این پروتز از فلز یا پلیمر ساخته شده است. هنگام انتخاب پروتز زانو بسیار ضروری است که شرایط ذیل توسط پزشک مربوط در نظر گرفته شود. این شرایط عبارتند از:
- سن بیمار
- وزن بیمار
- سطح فعالیت روزانه‌ی بیمار
- سلامت عمومی و کلی
عمل جراحی تعویض زانو حدودا ۲ ساعت زمان می‌برد. بیمار یک روز بعد از عمل با کمک واکر می‌تواند شروع به راه رفتن کند و یک ماه بعد از عمل جراحی می‌تواند به صورت مستقل و بدون کمک واکر راه برود.
علل تعویض مفصل زانو
زانو درد علل بسیار مختلف و متنوعی دارد که سه نمونه از شایعترین علل کلی ان عبارتند از:
استئوآرتریت (آرتروز): این نوع آرتروز و سایش بیشتر مربوط به سن است و معمولا در افراد بالای ۵۰ سال اتفاق می‌افتد. اما امکان دارد جوانان نیز این نوع آرتروز را تجربه کنند. در این بیماری غضروف بین استخوان‌های زانو ساییده می‌شود (از بین می‌رود) و منجر به اصطکاک بین استخوان‌های زانو و درد و ناراحتی در فرد می‌گردد.
آرتریت روماتوئید: در این بیماری مفاصل بدن از جمله مفصل زانو دچار التهاب می‌گردند. این التهاب مزمن به غضروف‌ها آسیب می‌رساند و در نهایت منجر به از بین رفتن آن و درد و سفتی در زانو می‌شود. آرتریت روماتوئید شایعترین شکل از یک نوع اختلال به نام آرتریت التهابی است.
آرتروز پس از ضربه: شکستگی استخوان‌های اطراف زانو پس از یک حادثه و ضربه ممکن است در طول زمان به غضروف مفصل آسیب برساند و باعث درد زانو و محدودیت عملکرد زانو شود.
هدف از تعویض مفصل زانو
هدف اصلی این روش جراحی، جایگزین کردن قسمت‌های آسیب دیده مفصل زانو و از بین بردن درد زانو است که با سایر روش‌های غیر جراحی قابل کنترل نیست. گزینه‌های درمان برای افزایش عملکرد زانو وکاهش درد آن در ابتدا غیر تهاجمی است که شامل این موارد می‌شود:
- کاهش وزن
- داروهای ضد التهابی و ضد درد
- فیزیوتراپی
- محدود کردن فعالیت‌های آسیب زننده
- وسایل کمکی برای راه رفتن مثل واکر
اگر نتیجه این درمان‌ها رضایت بخش و اثرگذار نباشد، ممکن است پزشک با توجه به تاریخچه پزشکی و سلامتی بیمار تصمیم به تعویض مفصل زانو بگیرد.
شرایط انتخاب بیمار مناسب برای تعویض مفصل زانو
برای انتخاب مناسب افرادی که واجد شرایط تعویض مفصل زانو هستند باید عوامل زیر را در نظر گرفت:
- درد زانوی بیمار موجب اختلال در فعالیت‌های روزانه از جمله راه رفتن و صعود از پله‌ها شده است.
- تغییر شکل (دفورمیتی) پیشرونده زانو
